Een andere manier van leven

Nu krijgen we het gevoel dat we echt Kerstvakantie hebben. De winkelstraten zijn onwerkelijk leeg. Wel heel vervelend is het, dat je met deze koude niet eens een warm dekbed kunt kopen, bij het vertrouwde adres. Er komt een repatriërend kind met aanhang, terug uit een heerlijk warm land. Ik weet niet hoe ik die onder de warme wol moet brengen. Warme schoenen koop je ook even niet zo maar pasklaar via het internet. 
Vandaag hebben we de zorgen maar even aan de kant gezet en met het zonnige, maar koude weer, iets onder nul, ons ingezet voor een prachtige wandeling over het landgoed Tongeren. De natuur bleef de hele dag onder een laagje witte rijp bedolven. We waren niet de enige wandelaars. Dat was  gezellig. 

Petroleumstel

 De laatste tijd valt ons op dat er heel veel vraag is naar  petroleumstellen. Jaren heb ik een mooi compleet en schoon exemplaar op één van de keukenkastjes staan. Waarvoor? Dat vroeg ik me altijd af. Ik doe er eigenlijk nooit wat mee. 

Een dame vroeg mijn man, of hij eens voor haar uit wilde kijken, naar een petroleumstel. Zij wilde er graag mee leren koken, vanwege de duurte van de gangbare energie en ook omdat die bronnen zomaar weg kunnen vallen. Hij heeft haar gewezen op het enige éénpits stelletje dat nog in de winkel stond en €7.50 moest opbrengen. De winst die de winkel maakt is voor waterpompen in een Afrikaans land. Als ik het goed heb; Ethiopië. De vrouw kocht het dingetje, maar wilde er liever nog één bij en een grotere. 

Woensdagmiddag gingen we een middagje uit. Normaal verlenen we die service niet en dat wordt ook niet van ons verwacht, maar we kwamen voorbij drie kringloopwinkels. De eerste waar we even stopten om te vragen, had  juist drie exemplaren verkocht aan een de particuliere kringloopzaak, waar we als tweede even langs wilden lopen. We vinden het leuk om rond te kijken in dat soort winkels, maar dan moet het wel een goed doel dienen, als we wat kopen. Dus die winkel hebben we maar overgeslagen, ook omdat die stelletjes daar waarschijnlijk al verkocht waren.
Bij de derde zaak hadden we wat meer geluk. Een wilde uitstalling rond een oude boerderij, midden in een dorp, waar we wel eens voor  incomplete apparatuur kopen voor iets te repareren en waar we vaak en veel van die toestellen in alle maten hadden zien staan, meestal mild geprijsd. Eén vond ik er nog tussen oude spullen, een niet al te schone Beccon uit Doetinchem. Er zaten geen katoenen lonten meer in en het boven rooster om een pan op te zetten, was er ook niet meer. De prijs was er naar, daarom heb ik hem maar gekocht. Betalen gaat daar erg gemoedelijk, gewoon het gevraagde bedrag in de brievenbus doen, die onbeveiligd langs de drukke weg staat. Als er geen prijs wordt aangegeven, mag je zelf schatten. Met het idee in het achterhoofd: 'het is voor het goede doel',  zal mensen best wel inspireren tot offervaardigheid. Thuis heb ik het ding afgewassen en schoongepoetst. Nu ben ik er helemaal verliefd op. 

Vanmiddag bedacht ik om mijn eigen complete ecru driepits Haller toestel eens uit te proberen. Kookt dat nu werkelijk voordeliger? Ik kon het niet geloven.
Ik had in gedachte om een pan melkmoes te koken, met geweekte gort, rozijnen, rookworst en diepvries Myrrhis kruiden. ontdooid. Na het koken, werd de enigszins afgekoelde brij, verrijkt met ongeveer een halve liter karnemelk.
De tank had ik gevuld met 1/8ste liter lampenolie. Eerst kreeg ik geen vlam op de katoenen pit. Die moest eerst de olie nog opzuigen uit het reservoir naar boven. Na een half uurtje ging het wel. Ik heb de middelste pit aangestoken. Eerst moest er nog een geschikte pan gezocht worden. Pannen voor koken met inductie, durf ik niet te wagen aan dit soort vlammen. Het brouwsel was na een uur gaar en de olie was op. De pit ging heel flauw branden. Ik heb het lont naar beneden gedraaid en uitgeblazen. Of het voordeliger is dan de gewone energie, weet ik niet. Er moet ook rekening mee gehouden worden dat de andere twee pitten wel olie opgeslurpt hebben uit het reservoir, maar die is in de lonten blijven zitten en niet verbrand. In geval van uitval van de normale bronnen, is het zeker een goed alternatief, om met deze nostalgische apparaten te koken. Er moet dan wel voldoende olie aanwezig zijn, ook om aan te vullen.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Petroleumstel

Fermenteren, kool, knoflook

De kunst van het fermenteren probeer in me eigen te maken. In dit donkere jaargetijde, met nog eens wetten en regels, waardoor je niet erg veel bezigheden buitenshuis hebt, moet je eigenlijk jezelf een extra en leerzame taak te doen geven. Een paar weken geleden, gaf een kennis, mij een mooie  folder over het gebruik van zwarte knoflook , waarvan de inname, zoveel kan bijdragen tot  een optimale gezondheid. Niet alleen om ziektes te voorkomen, maar ook als er zich al iets naars in het lichaam gevormd heeft, kan volgens de folder, het innemen van zwarte look, heel nuttig zijn om verbetering te bewerkstelligen. De website met veel informatie over een goed voedingspatroon is: www.freedomofhealth.eu
Een potje met 60 zwarte look capsules heb ik vooreerst aangeschaft. Rond de €20. (Gezondheidswinkels en Roel Vital)
Tot onze kennis kwam, dat fermenteren, niet alleen van knoflook, maar ook van andere groentes, een gezond product oplevert. Zuurkool om te beginnen. De betere soort uit de groentewinkel vinden we altijd nogal zuur, die spoelen we eerst een beetje af. Maar loopt de voedingswaarde dan niet wat terug? Dus hebben we het maar eens geprobeerd om zelf zuurkool te maken.
Eerst met de knoflook en daarna met een spitskool aan de slag. Fijn snijden. In een schaal met zeezout erop (1,8- tot 2%), goed kneden tot het slinkt en onder eigen vocht staat. Een pot met een ring vullen tot bijna vol en dan een poosje laten staan. Hoelang dat is persoonlijk. Wij hebben het na een week al geprobeerd en dat was smakelijk. Moeder werkte met karnemelk. Daarvan heb ik een scheutje toegevoegd, maar dat durf ik  niet weer te doen. Met een scheutje (wijn)azijn ga ik het in de volgende ronde proberen. De Zwarte knoflook staat nu ook al een paar weken te fermenteren, maar of dat goed gaat komen moet ik nog afwachten. Het laatste waarmee we een experiment gedaan hebben was bloemkool stronk fermenteren als zuurkool. Dat is een echt heerlijke stamppot geworden. Op internet zijn veel goede aanwijzingen te vinden, over het fermenteren.

Huis in verval.

Ons dochtertje in Schotland heeft een bouwval aangekocht om er na een renovatie te gaan wonen. Een huis met één meter dikke muren. Zonder een enkele nuts voorziening. Maar op een benijdenswaardige mooie plek, erg afgelegen. Schuin ten noordoosten - en niet zo heel ver van Balmoral Castle. De streek kent de meeste uren zon van het hele Verenigd Koninkrijk.
Ze heeft nagedacht over

Vitelotte Noire (Solanum tuberosum)

 Dit jaar kregen ik het verzoek om te zorgen voor een pol donkerblauwe aardappels. De telers gingen op vakantie en voor de verzorging van de aardappels was het beter, dat ze ergens onder toezicht werden geplaatst, als bescherming tegen zon, weer en wind. Ik heb de opdracht met liefde aangenomen. Het leek me spannend om te doen. De pol zat in een grote emmer. Bij thuiskomst hebben we meteen een stukje grond omgewerkt om de aardappels voorzichtig in te planten. Ze waren aan de natte kant in de emmer en ze hadden te weinig ruimte. Water geven was verder deze zomer niet het probleem, vanwege het vele vocht dat rijkelijk uit de hemel stroomde. De oogst was goed, maar we hebben er niet zelf van gegeten. Het lijkt me leuk om ze als een smakelijk cadeau terug te schenken, voor vooral de kinderen. die dol zijn op de aardappel. Het schijnt een super gezonde aardappel te zijn. Op de website van 'De tuinen van weldadigheid' te Veenhuizen is uitgebreide informatie te vinden. Ze zijn er ook te koop. 

 

oogst

Boekweit akkertje

Dit voorjaar hebben we weer een akkertje aangelegd in eigen tuin. Het is één van de meest succesvolle gewassen geworden die we dit seizoen verbouwd hebben.
Eerst de witte bloemen. Ze werden veel bezocht door bijen en vlinders. Vorig jaar had ik met succes een poging gedaan, om het nostalgische, maar nog steeds o zo nuttige gewas eens te verbouwen. Dit voorjaar heb ik opnieuw boekweit ingezaaid, maar nu op een grotere akker. Eerst moest er diep omgespit worden en alles wat de lange penwortels in de weg kon zitten moet eruit gehaald worden. Met een grondboor, een schop en een greep, heb ik tot 50 cm diep de grond los gemaakt, en bevrijdt van obstakels. As uit de houtkachel heb ik volgens een ouderwetse aanwijzing door de niet bemeste rulle zandgrond gewerkt. In nogal diepe geultjes, om wat beter het vocht vast te houden, vanwege de droge grond, heb ik de voor gekiemde, driekante zaden, in dun nat toilet papier gevouwen en voorzichtig in de geulen gelegd, dicht gemaakt en van het nodige water voorzien. In een mum van tijd stonden de eerste uitspruitsels boven de grond. Nu begint de oogst te rijpen en de eerste donker bruine, driekante zaden zijn geoogst. Toch zijn er nog steeds overvloedig veel witte bloemen, waarop de bijen af en aan vliegen. 

Jeneverbes op de heide. De bessen zijn lekker en gezond om in de zuurkool 

te laten fermenteren. Zelf meng ik net na aankoop van 'zuurkool uit het vat' er een aantal bessen door en dit laat ik een aantal dagen in de koelkast of diepvries liggen om de smaak er door te laten trekken. Smaken moeten trouwen, zei men vroeger. Hieronder allemaal jonge groene bessen aan een jeneverstruik. Voor het gebruik in eten moeten bessen rijp zijn, dus donker bruin. 

 

Veel in de natuur

 Vanwege de mooie bloeiende heide zijn wij/ik elke dag in de natuur te vinden. De enorme paarse heidevelden in de buurt, bekijken we lopend, wandelend, klimmend, fietsend en stilstaand, van alle kanten en op verschillende locaties. Elspeet, Vierhouten, Gortel, Doornspijk, de Woldbergerheide bij Heerde. Dan hebben wij de prachtige velden bij Uddel, Ermelo, Garderen, Putten en op de Hoge Veluwe, nog niet eens gezien. We krijgen er veel foto's van doorgestuurd. 

Samen met de paarse bloei van de heide, kleuren ook de lijsterbessen (Sorbus aucuparia) oranje en van oranje naar rood. De kleuren vormen een mooi contrast met de paarse heide. De struiken zijn langs de bosranden te vinden. Verderop in de herfst, als ze van rijpheid bijna van de takken vallen, pluk ik wat bessentrosjes, voor de diepvries. De bessen zijn eetbaar, mits de vorst erover heen is gegaan en ze gekookt zijn. Ze zitten vol met vitamine C. Ik maak er lekkere chutney van voor door de rode kool. Ongeveer 50 - 100 gr bessen, voor 2 pers. Koken en door een zeef uitdrukken, zodat de pitjes eruit gezeefd worden. Met appelmoes, sinaasappelsap, citroensap, rozijnen of cranberry, gember, cayennepeper, zout, kruidnagel, laurier, jeneverbes, honing, tijm, nootmuskaat, kaneel, kurkuma. Van alles een heel klein beetje. Ik doe erdoor wat ik in huis heb, alles hoeft niet. De schuingedrukte doe ik er meestal niet door. 

Eerst in wat olie in de braadpan, een klein beetje ui en knoflook bakken. De ui en de knoflook verwijder ik weer voor het grootste deel. Enkele snippertjes gaan door de chutney. De rode kool laat ik gaar worden in de pan met olie, waarin de uien en knoflook gebakken zijn. De lijsterbessen hebben een sterke smaak en ze laxeren nogal.

Melkmoes

is een smulrecept dat ook nog eens heel gezond is. Parelgort, karnemelk, rozijnen en een bosje Myrrhis odorata. De Hollandse naam is Roomse kervel. Heeft niets met geloof te maken, maar met de originaliteit van de plant.  Ook nog wat citroenmelisse en witte munt.  Basilicum en bieslook om er op het bord, overheen te snipperen.
We beleven nu een paar drukke weken. Iedereen op vakantie, behalve wij. Niet erg hoor, werken en in beweging zijn doen we graag.
Ons terras hebben we amper uitgeprobeerd, deze zomer. Vaak is het er geen weer voor.
Vandaag stond er dus 'melkmoes' op het menu, vanwege de drukke dag.

Knippen en scheren.

Beukenhagen knippen, deed ik altijd met de snoeischaar. Later genoot ik van het behaalde resultaat. Het liep wel eens niet helemaal recht, maar het blad bleef mooi en fris en de heggen zagen er levendig uit.
Op een gegeven dag liepen we om een antieke boerderij in

Bijenzwerm

Vanmorgen kwam ik bij toeval in een wat afgelegen tuin hoekje. Er was daar een bijen beweging van jewelste aan de gang.
Ze waren bezig zich in een tros op te hangen aan een tak van de magnoliaboom.
Prachtig mooi, om die diertjes vol ijver en enthousiasme te zien vliegen, maar ik snapte dat we iets uit de buurt moesten blijven, ook al heeft het ras de naam, zachtaardig te zijn. Eerst moest ik maar eens

Myrrhis odorata en Viola tricolor

Bloeien samen op in de border. Prachtig als de zon erdoorheen schijnt. Driekleurviooltjes zijn natuurplanten, die in deze streek veel voorkomen, maar ergens anders op de rode lijst van beschermde bloemen staan. Hier groeien, bloeien en vermeerderen ze zich naar hartelust door de hele tuin. 

Bloei Myrrhis Odorata

Myrrhis odorata, Roomse kervel, sweet cicely en met nog veel meer prachtige namen wordt dit veelzijdige, gezonde kruid wereldwijd aangeduid.

Het staat nu in bloei met stralende witte schermbloemen. Weer een voorbereiding op de volgende plantengeneratie. Hoewel dit gewas een sterke, eetbare penwortel heeft, die elk jaar weer op dezelfde plaats opkomt, vermeerderd de plant zich ook door zaad. Voorwaarde daarvoor is wel dat het zaad in de winter wat vorst over zich heen heeft gehad. Het wordt voor dit doel, ook wel een poosje in de diepvries gelegd.
Van de onrijpe zaadjes hopen we zelf ook een gedeelte op te snoepen. Ze smaken zo heerlijk naar drop.

Myrrhisplantje uitgetrokken

Het ging per ongeluk. Samen met een graspolletje, die ik weg wilde wieden, trok ik ook een pas geworteld myrrhis plantje weg. Twee sprietjes in V vorm, herken je niet eens zo gauw tussen het gras, wat dezelfde kleur heeft. Hoewel er genoeg myrrhisplanten en -plantjes in de tuin staan kon ik hem toch niet weg gooien. Alleen al vanwege het spannende experiment

Zaaien op onze nieuwe manier

Bietenzaad voor zomerteelt, willen we eens proberen. Het gewas is van dubbel nut voor ons. Behalve de kroot op zich, vinden we ook bietenblad heerlijk als gewokte groente.

Schorseneren

Weer eens een zakje schorseneerzaad aangeschaft. Ooit kregen we een aantal van deze zwarte wortels van onze dochter. Ze bleven liggen in de kelder, omdat ik niet wist, hoe ik ze bereiden moest.
Er kan wel een half jaar overheen gegaan zijn, toen ik eindelijk eens besefte, dat het kostbaar eten was. Ze hadden zich heel goed gehouden. Het is dus een lang houdbare groente. Volgens een eenvoudig recept gekookt, waren we ook verrast door de fijne smaak.

Paarse dovenetel (Lamium purpureum)

een opvallende fraaie wilde plant,  door de bekvormige paarse bloemen en het mooie gekartelde blad.

 De afgelopen dagen heb ik er heel wat weg moeten wieden uit de tuin, 'als niet gewenst op die plaats'. Onder de rode klimrozenstruik, tegen de huismuur, laat ik ze staan om dat perkje wat fleur te geven. En zo apart op de kale grond, zonder andere begroeiing eromheen, springen ze in volle bloei, flitsend in het oog.  Het kruidje kan ook in soep verwerkt worden of als thee gedronken. Het heeft een lichte medicinale werking. Nuttig om te weten is; dat het blad een dovende werking heeft op de huid, geïrriteerd door aanraking met brandnetel. Licht eroverheen wrijven.

Broodbakmachine

die nutteloos in een hoekje, in de op een verborgen ‘schatkamerruimte’ lijkende kluis, van ons oude huis stond, hebben we weg  kunnen gegeven, in plaats van weg te moeten gooien. Het apparaatje was een oud, maar sierlijk model van het merk Domo. De machine werkte goed, maar van een professionele bakker

Daslook

groeit er in overvloed tegen de erfafscheiding heg. Lekker en erg gezond om zo uit de tuin door salades te mixen of op belegde broodjes te doen.

Tuin aan de slag

Wat hebben we genoten van sneeuw, ijs en de mooie witte wereld van vorige week.
Onder de dikke sneeuwlaag is het nieuwe lenteleven blijkbaar al aan de slag gegaan. Heel snel staan nu sneeuwklokjes en boerenkrokussen in bloei en mooi rechtop, alsof er geen zware last op hun tere stengeltjes gedrukt heeft.
Een zee van groen schiet weer uit de grond.

Water heel veel water

dat zal in ijs veranderen, als de weersverwachting uitkomt. En dat zal echt wel uitkomen. De regenton in de tuin, onder de afvoer van de regenpijp is tot de rand gevuld. We spoelen er nu in de winter, voornamelijk de wc mee door. Maar als de ton in een vat vol ijs verandert, houdt het op. 

Reset wandeling

 

Vandaag eindelijk wat meer energie om te genieten van ons werk en dingen om ons heen. Dat laatste weken ging dat werktuigelijk, vanwege  de zorgen om de patiënt in het ziekenhuis in Haifa. Het acute levensgevaar is geweken. Naar omstandigheden gaat het redelijk.  Er is nu een lange weg naar herstel te gaan. We voelen ons machteloos vanwege de afstand. Toch hebben we vanmiddag genoten van een wandeling door de bossen van landgoed Welna in de buurt van het Soerel. Een historische plek tussen Nunspeet en Epe. De oude handelsweg liep hier heel vroeger van Elburg, door de bossen over Vaassen, over de Hoofdstraat van Apeldoorn, om via de Arnhemseweg in Arnhem uit te komen. Het gedeelte bij het Soerel, heette en heet nog steeds: de "Pas op", vanwege struikroverij in het verre verleden. 

Vanmorgen voor het eerst sinds al die weken, wogen de zorgen iets lichter. Er drong weer wat van de schoonheid van de natuur en de eigen tuin, tot ons door. De mist en de vorst hadden die samen omgetoverd tot een wit plaatje. Op het keerpunt tussen vorst en dooi, gaat het laagje rijp zich uitzetten, tot intens wit, met vonkelende ijskristallen in de stralende zon. Altijd een mooi moment van korte duur.

Vossenbessen

Rambam ziekenhuis Haifa

Een aardige foto van de Middellandse zee, vanuit één van de vele ramen van het Rambam ziekenhuis in Haifa. Nee we zijn niet op vakantie geweest, integendeel. Een naast familielid, wonend en werkend in een dorpje in de buurt, kwam daar met zeer hoge prioriteit, in het 1000 bedden tellende universiteit ziekenhuis terecht. Het gaat nu weer een beetje de goede