De eerste vorst dit jaar.

Het begon vanmorgen met een prachtige roze wolkenlucht aan de oostelijke hemel. Dat beloofde een mooie maandag 30 november te worden, maar het spreekwoord zegt 'Morgenrood, water in de sloot'.
Een uur later verdween de zon achter de al grijzer wordende wolken en het begon zacht te regenen. Dat gaat door tot nu bijna half vijf toe en het zal zo te zien, nog wel even aanhouden.

Vroeg in de morgen begon het te vriezen met –3* C.
In bed tegen het ontwaken, hoorde ik het lawaai van een grote vrachtwagen door de weg gaan. Dat vond ik vreemd, die komen normaal niet in onze smalle straat, die aangepast is voor fietsers. Het was de pekelwagen. Dat geluid hadden we dit jaar nog niet gehoord.
Gelukkig had ik de vorst gevoelige planten binnengehaald en de mooie bloeiende chrysanten pol afgedekt met een kleed.

 

Vanmiddag om een uur of één hebben we, twee 'man' sterk, voor lange tijd onze boodschappen gehaald, bij de supermarkt. Als ik dan nog iets vergeten ben, kan ik het op een rustig moment pakken en snel weer wegwezen. Vanaf morgen geld een mondkappen plicht. Langer dan tien minuten een masker voor de mond, levert bij mij ongemak op. Ik heb het tot twee keer toe geprobeerd. Ongeveer een uur moest ik, terwijl ik zat te wachten op iemand, in het ziekenhuis zo'n kapje dragen. Dankbaar, dat ze je binnen toelaten en niet buiten in de kou, ook nog eens verstoken van een toilet, laten wachten, doe je dat dan maar. Ik wist trouwens niet eens dat ik er overgevoelig voor was. De volgende dag liep ik met hoofdpijn, pijnlijke longen, dikke oogleden, branderige ogen en pijn op de hartspier. De dag daarop was het afgenomen, maar ik voelde het nog wel. Ik wijt het aan de mondkap in combinatie met zwaar geïsoleerde daardoor benauwde binnen ruimtes. Hoe dan ook, lange wandelingen met diep ademhalen, altijd al mijn recept, deden me ook nu weer goed. 

Sesamzaad sesamum indicum

Sesamzaad stond op onze lijst van dringende aankopen op de markt vanmorgen. De smaak is zo lekker op de korst van (eigen)gebakken brood en door eigengemaakte pindakaas.
"Er is iets mee aan de hand en daarom is het uit de handel gehaald", vertelde de verkoper. "Het zal nog wel een tijd duren voor het product weer leverbaar is".
Jammer, behalve lekker zitten er ook gezonde stoffen in:

Calcium975 mgIJzer14,6 mgVitamine D0 IUVitamine B60,8 mgVitamine B120 µgMagnesium351 mg.

Een koopman, winkelier zal verstandig als hij is, ook liever niet praten over de mogelijkheid dat er wel eens iets verkeerds tussen zijn etenswaren door kan glippen. We brengen zo iemand dan ook liever niet in verlegenheid, door verder te gaan vragen. Thuis gekomen waren we eigenlijk wel nieuwsgierig, naar het waarom. 
Op nos nieuws lazen we het volgende bericht:

"De supermarkten halen honderden producten met sesamzaad uit de schappen omdat de verboden stof ethyleenoxide erin kan zitten. Dat laat supermarktbrancheorganisatie CBL weten. Ook in andere EU-landen worden producten met verontreinigd sesamzaad uit de winkels gehaald.
Volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is het sesamzaad met de verboden stof afkomstig van drie producenten uit India, die de stof hebben geleverd aan een Belgisch bedrijf. Vanuit België is het zaad vervolgens naar 24 andere landen gegaan. Ethyleenoxide wordt door het RIVM beschouwd als een kankerverwekkende stof en wordt in India gebruikt als desinfectiemiddel op sesamzaad. "Het is niet meteen een probleem voor de volksgezondheid, maar iemand die dagelijks grote hoeveelheden zou consumeren kan er op langere termijn mogelijk schadelijke gevolgen van ondervinden", meldt de NVWA".

 

Kruiden genoeg door zacht weer

 Regelmatig drinken we nog kruidenthee getrokken van ananas- en pepermunt en een takje myrrhis uit de eigen tuin. Zo krijgen we heel wat vitamine C en andere gezonde stoffen gratis binnen. Regen valt er nu genoeg, daardoor gedijt het kruid nog steeds heel goed. Komende nacht wordt er vorst verwacht, d.w.z. hier ter plaatse. De officieel aangegeven temperatuur is + 4ºC, maar voor de regio hier betekent dat vorst van ongeveer -1º, in de bebouwde kom. In het buitengebied zal de temperatuur dan nog iets lager uitvallen. Voor wat in de luwte van huis of haag groeit, kan het meevallen, maar nog mooi bloeiende planten gaan we afdekken. Een jaren oude bolchrysant is nog nooit zo mooi geweest als dit jaar. jammer om die aan vorst bloot te stellen.

Van het buitengebied maken we gebruik voor dagelijkse wandelingen. De hond moet uit en het is gezond voor een mens om  een extra stap bovenop drukke werkzaamheden te doen. De bossen zijn hun herfstkleuren aan het afschudden, de takken worden zo langzamerhand kaal. Eikenbomen laten hun donkergrijsbruine bladeren nu ook vallen. Hun blad is heerlijk geurig, het veroorzaakt de typische herfstgeur, een beetje te vergelijken met de geur van wilde varkens. Geen wonder, want eikels vullen een groot gedeelte van hun menu.
De laatste weken waren er veel prachtige zonnige dagen. Dat lokte mensen overal vandaan naar buiten.  Van de gezellige drukte in de bossen hebben we genoten. Als reactie hebben we lange wandel- of fietstochten gemaakt. Overal kwamen we mensen tegen, vaak hele gezinnen met kinderen. Fietsend of wandelend. Sportend of relaxend. Geconcentreerd of ontspannen. Vriendelijk waren ze, vaak hebben we even een fijn praatje gemaakt. Als we de hond aan de kant hielden op de smalle paden, voor zwoegende (up hill) mountainbikers kregen we als beloning een bedankje. Over het algemeen groeten deze mensen je vriendelijk. 

Lariksen laten hun gouden naalden
als confetti op het pad vallen

November gaat van start

met ongekend zacht weer van rond de 12 graden C. Dat gaf acces tot onbelemmerde bezigheden buitenshuis. Werken in de tuingrond richt je blik naar beneden. Ik heb wat verwelkt Myrrhisblad weggesneden. Ik ben van plan om binnenkort er weer een potje melkmoes van te gaan koken. Er is daarvoor, nog steeds voldoende fris blad aanwezig.
De zon scheen en de panelen zetten de stralen om in elektriciteit. Dat was ideaal om de wasmachine aan te zetten en rauwe bieten te gaan koken. De was kon buiten aan de lijn drogen. Met het ophangen wordt je blik naar boven getrokken. De sterke wind deed heftige pogingen om de bomen van hun dorre blad ten ontdoen. Een mooi gezicht en een fijn gehoor, die zwiepende bomen en het blazen van de wind erdoor. Na al die werkzaamheden leek het me leuk, om door het afgevallen blad te gaan ritselen. Net op het moment van vertrek begon de wind nog harder aan te halen. Dat leek me niet het goede moment om onder de bomen te gaan lopen. Het duurde een uur, voor het enigszins rustiger werd. Met ons drieën zijn we erop uit gegaan. Heerlijk hebben we door de heuvels gelopen. De prestatie was ter waarde van het beklimmen van vier verdiepingen, gaf de stappenteller aan. Bij zonneschijn vertrokken we, bij regen kwamen we thuis.