Jonkvrouw Cichorei

Ze staat op twee plaatsen in onze tuin naar het oosten te staren, met haar mooie blauwe ogen. Het verhaal gaat dat freule Cichorei haar verloofde moest uitzwaaien, omdat hij het als zijn plicht zag om een kruistocht te maken. Na hun innige afscheid, bleef ze staan waar ze stond. Jaar in jaar uit, starend naar het oosten, kwam ze niet meer van haar plaats af. Haar blik bleef op het oosten gericht. 

Bij ons in de tuin is ze wat meer flexibel en staat ze, nu op deze plek dan weer op die. Ze mag zelf kiezen, maar ik wil haar welbewust elk jaar graag in de tuin hebben. Ze is zo mooi met haar mooie blauwe bloemen, of ze nu afstamt van de wilde plant naar haar vernoemd of van doorgeschoten andijvie, of van door gewassen groenlof zoals in onze tuin het geval is. 

Kruudmoes of melkmoes streekgerecht met Myrrhis Odorata

geniet van dit eeuwenoude, gezonde streekgerecht

Een eeuwenoud streekgerecht met Myrrhis odorato als één van de hoofdbestanddelen.

Bekend onder de naam kruudmoes of melkmoes.

In onze woonplaats, is de naam; melkmoes gangbaar.

Het recept voor 4 pers.

240 gr lassie vluggort, 1 ltr. water. Of: 220 gr. gewone parel gort. Kan zelfs met kant en klaar gekochte gortepap.	maar die moet een nacht weken.
Harde worst of rookworst, of spek.	Vlees hoeft er niet in. maar is wel  lekker.
300 gr. Rozijnen.	Op het laatst meekoken.
1 liter karnemelk. Zure room. mespuntje zout Myrrhis e.a. kruiden zie onder	Lekker is boerenkarnemelk. Niet meekoken. Iets zure room is lekker, maar hoeft niet.

Kook de gort en eventueel worst  in ruim water. De gort zwelt. Het is de bedoeling dat het een soort dikke maaltijdsoep wordt.

Misschien iets zout toevoegen, vooral als er geen vlees bij gegeten wordt.

Op het laatst de fijngesneden kruiden (zie hieronder) toevoegen en heel even mee laten opwarmen.

Het gerecht kan ruim van te voren gekookt worden, want het hoeft niet persé warm te zijn.

De karnemelk kan zonder risico op schiften, bij de afgekoelde substantie gedaan worden. Moet het toch vanwege de haast door de hete brij geroerd worden, zorg dan dat de karnemelk op kamertemperatuur is en er langzaam gietend en snel roerend aan toegevoegd wordt.

Bepaal zelf de dikte van de brij, door er meer of minder karnemelk bij te gieten.  

De kruiden.

Veel kervel (Myrrhis odorata). = essentieel. (± 6-8 grote takken)

En verder, kruiden; afhankelijk wat er in de tuin groeit.

Kruizemunt e.a. muntsoorten o.a. oalkruud of witte munt.

Salie.

Peterselie.

Citroenmelisse.

Tijm.

Komkommerkruid.

Zwarte bessenblad.

Basilicum.

Dille.

Venkel.

Brandneteltoppen.

Bieslook, fijn gesnipperd op het bord. Iets kaneel is niet origineel, maar wel lekker en heel gezond.
Bruine bonen, heel soms in bepaalde streken werden er ook bruine bonen aan toegevoegd.

Alle kruiden hoeven er niet in en ook veel minder dan de kervel, zodat de smaak van andere kruiden iets toevoegt en niet gaat overheersen.

___________

Het recept is erg plooibaar. Omdat vroeger in het prille voorjaar niet over verse groentes beschikt kon worden, was deze vroeg uitlopende kervelsoort een welkome verschijning in de kruidentuin. Vanwege het hoge vitamine C gehalte, voorkwam men door het eten van het kruid, de gevreesde scheurbuik. Naarmate er meer kruiden bovengronds verschenen, werd het recept steeds rijker.

Door de eeuwen heen heeft elke generatie er wel iets aan veranderd. Denk maar niet dat mijn voormoeders basilicum in hun tuintje verbouwden. Ze deden er grote rozijnen met pit in. Die zijn nu niet meer te koop. Ik doe er ook wel eens gedroogde pruimen, of verse druiven door.

De laatste keer dat ik het gerecht kookte, had ik er een restje witte bonen in tomatensaus van de vorige dag door heen geroerd, waar weer bonenkruid, karwijzaad en kardemom aan toegevoegd waren. Het smaakte heerlijk. Bruine bonen erdoor vind ik niet lekker, vanwege de harde bast. Het is dus een gerecht om naar eigen smaak te plooien. Altijd lekker, of het nu warm, lauw of koud gegeten wordt. Gemakkelijk de vorige dag te bereiden. Men beweerd zelfs dat, als het een nacht over staat, de smaak nog meer tot zijn recht komt.
Zelfs dan kan men het voorzichtig weer (iets) opwarmen of gewoon koud eten.

Kant en klaar gekochte gortepap kan, indien gewenst,  opgewarmd worden. Kruiden fijn snijden en samen met de gewassen en gewelde rozijnen, even blancheren ik kokend water.
Wie de mogelijkheid heeft, om sap uit de kruiden te persen, kan ook het rauwe sap toevoegen. Wie er vlees door wenst, kan dit op eigen manier voorbereiden.

Spinazieboom Chenopodium giganteum

Gekscherend werd de vroegere huishoudschool wel eens 'spinazieacademie' genoemd. Maar ik denk dat er nooit geleerd is hoe je van spinazieboomblad een smakelijke maaltijd kunt bereiden.

Deze vergeten groente is een meldesoort. 

We hebben een paar jaar geleden een plantje gekocht in de moestuin van kasteel de Cannenburch. We wisten niet wat we ervan moesten verwachten. Er stond wel een verhaaltje bij, dat het een vergeten groentesoort betrof en ook nog een smakelijke. Het kleine plantje is aangeslagen in onze tuin. Het groeide uit tot een boom van tegen de twee meter. Het eerste jaar hebben we vol bewondering van de groei genoten. Het groene blad vormde prachtige rode topjes. Aan de vele zij uitlopers verschenen eveneens rode bladtoppen. Het oogde schitterend. De toppen werden in een later stadium mooie rode, heel veel zaaddragende pluimen. Van dat zaad ben ik ijverig aan het oogsten geslagen, om voor het volgende jaar weer zaad te hebben. Dat was echter niet nodig. De plant had zichzelf al veelvuldig uitgezaaid. Dat is ook het kenmerk van melde.

Vanmiddag hebben we de eerste snijbiet uit de tuin geoogst. Dat was te weinig. Daarom hebben we aangevuld met het jonge blad van de spinazieboom. Rundergehakt met ui, drie tenen geperste knoflook en een tak Myrrhis (tegen de onaangename bijwerking van de uiensoorten), zachtjes gebakken in zonnebloemolie met iets zout en een roereitje. Op het laatst de beide groentensoorten even mee laten slinken. De oven op 200 graden C gezet. Een schaal ingevet en verder bereidt met lasagnebladen. Na een half uur in de oven, was het goed om te eten. Tussentijds teruggeschakeld naar 150 graden. Heel smakelijk.

Fijn regen vandaag

Wat gistermiddag begon met een paar spetters, werd geleidelijk aan meer. Vannacht en eerst vanmorgen was het droog. We konden onze dingen buiten doen zonder paraplu. Na ons enige dagelijkse koffiemoment, rond acht uur in de morgen, moest er gewerkt worden in de tuin, tot de verwachte regen zou gaan vallen. Ik heb de takkenschaar gepakt om één van de beuken heggen te kortwieken. Maar zover kwam ik niet eens.

De geurende klimroos lag met frame en al bijna tegen de grond, door het verzwarende vocht. Die heb ik, zo goed en zo kwaad als de venijnige prikkels dat toelieten, eerst maar vastgesjord. Hierbij werd ik bedolven onder de confetti van neerdwarrelend rozenblad. Dat bracht me op het idee om eerst maar eens de resten van de uitgebloeide bloemen te verwijderen, omdat hierdoor nieuwe knopvorming bevorderd zou worden. Daarmee was ik al een eind heen, toen de regen met grote druppels begon te vallen. Dankbaar daarvoor! Ik had kleumende handen, vanwege de lage temperatuur. Dat werd dus gezellig onder dak aan de slag.  

Wolken boven de rozen

De rode klimroos neigt ook al door het vocht.

Planten op droge grond zorgen

Myrrhis odorata lijdt niet heel erg aan de droogte. De planten staan ook niet de hele dag in de zon, maar voor een groot gedeelte in de schaduw van de schuur en onder een Ontario pruimenboom. Die onder de boom staan floreren opperbest. De zandgrond is hier door  hemelwater gebrek, aan stuifzand gelijk geworden.
Vandaag heb ik nog een tak Myrrhis in de sla verwerkt. De sla was aan de kleine kant. Door de droogte is  ze klein gebleven. Een paar keer per dag krijgen deze jonge slaplantjes iets regenwater uit de regenton. Komen ze in de felle zon, dan maak ik schaduw door middel van een parasol. Rechtop staand of schuin neergelegd, al naar gelang de zonnestralen op de planten vallen.
We hadden vanmiddag te weinig sla uit eigen tuin, voor ons allemaal. Er lag nog een stuk komkommer in de koelkast en wat cherrytomaten. Met een rest geitenkaas erdoor, zo komen de restanten ook weer eens op. Lekker een scheut olijfolie mixen met wat citroensap, honing of suiker, iets mosterd, koriander blaadjes en bieslook. Een hardgekookt ei en een snippertje ui. Het smaakte uitstekend.