Recept kruidmoes, kruudmoes, melkmoes

geniet van dit eeuwenoude, gezonde gerecht

Een eeuwenoud streekgerecht met Myrrhis odorato als één van de hoofdbestanddelen.

Bekend onder de naam kruudmoes of melkmoes.

In onze woonplaats, is de naam; melkmoes gangbaar.

Het recept voor 4 pers.

240 gr lassie vluggort, 1 ltr. water. of 220 gr. gewone parel gort. Kan zelfs met kant en klaar gekochte gortepap.	maar die moet een nacht weken.
Harde worst of rookworst, of spek.	Vlees hoeft er niet in. maar is wel  lekker.
300gr. Rozijnen en krenten.	Op het laatst meekoken.
1 liter karnemelk. Zure room mespuntje zout	Lekker is boerenkarnemelk. Niet meekoken. Iets zure room is lekker, maar hoeft niet.

Kook de gort, eventueel worst  in ruim water. De gort zwelt. Het is de bedoeling dat het een soort dikke maaltijdsoep wordt.

Reken erop dat er ook nog een behoorlijke scheut karnemelk bij komt.

Misschien iets zout toevoegen, vooral als er geen vlees bij gegeten wordt.

Op het laatst de fijngesneden kruiden ( zie hieronder) toevoegen en heel even mee laten opwarmen.

Het gerecht kan ruim van te voren gekookt worden, want het hoeft niet persé warm te zijn.

De karnemelk kan zonder risico op schiften, bij de afgekoelde substantie gedaan worden. Moet het toch vanwege de haast door de hete brij geroerd worden, zorg dan dat de karnemelk op kamertemperatuur is, er langzaam gietend en snel roerend aan toegevoegd wordt.

Bepaal zelf de dikte, door er meer of minder bij te gieten. ( karnemelk en /of water)

De kruiden.

Veel kervel (Myrrhis odorata). = essentieel. (± 6-8 grote takken)

En verder, kruiden; afhankelijk wat er in de tuin groeit.

Kruizemunt e.a. muntsoorten o.a. oalkruud of witte munt.

Salie.

Peterselie.

Citroenmelisse.

Tijm.

Komkommerkruid.

Zwarte bessenblad.

Basilicum.

Dille.

Venkel.

Brandneteltoppen.

Bieslook, fijn gesnipperd op het bord. Iets kaneel is niet origineel, maar wel lekker en heel gezond.
Bruine bonen, heel soms in bepaalde streken werden er ook bruine bonen aan toegevoegd.

Alle kruiden hoeven er niet in en ook veel minder dan de kervel, zodat de smaak van andere kruiden iets toevoegt en niet gaat overheersen.

___________

Het recept is erg plooibaar. Omdat vroeger in het prille voorjaar niet over verse groentes beschikt kon worden, was deze vroeg uitlopende kervelsoort een welkome verschijning in de kruidentuin. Vanwege het hoge vitamine C gehalte, voorkwam men door het eten van het kruid, de gevreesde scheurbuik. Naarmate er meer kruiden bovengronds verschenen, werd het recept steeds rijker.

Door de eeuwen heen heeft elke generatie er wel iets aan veranderd. Denk maar niet dat mijn voormoeders basilicum in hun tuintje verbouwden. Ze deden er grote rozijnen met pit in. Die zijn nu niet meer te koop. Ik doe er ook wel eens gedroogde pruimen, of verse druiven door.

De laatste keer dat ik het gerecht kookte, had ik er een restje witte bonen in tomatensaus van de vorige dag door heen geroerd, waar weer bonenkruid, karwijzaad en kardemom aan toegevoegd waren. Het smaakte heerlijk. Bruine bonen erdoor vind ik niet lekker, vanwege de harde bast. Het is dus een gerecht om naar eigen smaak te plooien. Altijd lekker, of het nu warm, lauw of koud gegeten wordt. Gemakkelijk de vorige dag te bereiden. Men beweerd zelfs dat, als het een nacht over staat, de smaak nog meer tot zijn recht komt.
Zelfs dan kan men het voorzichtig weer (iets) opwarmen of gewoon koud eten.

Kant en klaar gekochte gortepap kan, indien gewenst,  opgewarmd worden. Kruiden fijn snijden en samen met de gewassen en gewelde rozijnen, even blancheren ik kokend water.
Wie de mogelijkheid heeft, om sap uit de kruiden te persen, kan ook het rauwe sap toevoegen. Wie er vlees door wenst, kan dit op eigen manier voorbereiden.

Uw opmerkingen, aanvullingen, ideeën of smaak ervaring bij het eten van kruudmoes, zijn van harte welkom.